Quốc vương Pasenadi nghe xong, cảm thấy rất kinh ngạc. Lúc này, ông mới
cảm thấy khâm phục trí tuệ của Khemā, nữ đệ tử có trí tuệ số 1 của đức
Phật.
Đệ tử trí tuệ số 1
Khemā (theo tiếng Bali nghĩa là điềm
tĩnh) sinh ra trong hoàng tộc nước Magadha, là một cô gái rất xinh đẹp
và thông minh. Khi tới tuổi kết hôn, cô đã nhanh chóng trở thành phi tần
của vua Bimbisara. Ông là một đại thí chủ (người cung dưỡng đồ ăn cho
tăng đoàn) của đức Phật Thích Ca. Ông đã đem tặng cho tăng đoàn cả khu
vườn trúc rộng lớn của mình để xây tăng xá, đồng thời rất quan tâm tới
các tỳ kheo.
Từ khi về nhà chồng, Khemā đã được vua
kể rất nhiều cây chuyện về đức Phật. Tuy nhiên, trước sau cô vẫn nhất
định không chịu đi gặp đức Phật Thích Ca. Cô nói rằng, cô sợ Đức Phật sẽ
phê phán vẻ đẹp của mình nên không muốn đi. Cô rất cố chấp nên dù quốc
vương có khuyên thế nào, thuyết phục thế nào cũng không nghe.
Cuối cùng, quốc vương đã nghĩ ra một
cách, ông thuê các ca sĩ vào cung hát những bài ca ngợi vẻ đẹp và sự hòa
nhã của khu tịnh xá trúc lâm. Do Khemā là người rất thích vẻ đẹp của tự
nhiên nên khi nghe những bài hát đó đã không cưỡng lại được, quyết định
tới trúc lâm thăm thú.
Hôm đó, Khemā mặc áo lụa, xức nước thơm, trang điểm xinh đẹp bước tới giảng đường nơi đức Phật đang thuyết pháp. Đức Phật
có thể đọc được suy nghĩ của cô, vì vậy đã biến ra một thiếu nữ xinh
đẹp, đứng cạnh bên người của Khemā và quạt cho cô. Cô bị sắc đẹp của cô
gái cầm quạt lôi cuốn, trong lòng nghĩ: “Ta chưa từng gặp một cô gái nào
xinh đẹp như vậy. Có lẽ ta còn kém xa cô ấy nữa. Người ta nói các sa
môn thường coi khinh những người xinh đẹp, nhất định là hiểu sai họ
rồi”.
Đúng vào giây phút đó, cô đã giác ngộ
một cách triệt để. Mặc dù trên người vẫn mặc những trang phục xa hoa của
hoàng cung, Khemā đã chứng quả A La Hán. Sau đó ít lâu, do được quốc
vương Bimbisara đồng ý, cô đã gia nhập vào tăng đoàn, trở thành một tỳ
kheo ni.
Đối đáp về Như Lai
Đức Phật Thích Ca khen ngợi Khemā là
người có “trí tuệ số 1” trong số các tỳ kheo ni của tăng đoàn. Điều này
hoàn toàn không chỉ là truyền thuyết, một đoạn đối thoại trong kinh
"Tương ứng bộ" đã chứng tỏ rất rõ điều này. Đoạn đối thoại đó cho thấy,
trí tuệ của bà có ảnh hưởng tới mức nào đối với quốc vương Pasenadi.
Chuyện kể rằng, vị quốc vương này lúc
đó đang du ngoạn tới nước Kosala. Khi màn đêm tới, quốc vương tới một
thị trấn nhỏ. Tại đây quốc vương Pasenadi muốn tìm kiếm một người để nói
chuyện với mình. Vì vậy, ông đã sai tùy tùng đi tìm các sa môn hoặc các
thầy tu Bà la môn thông thái tới.
Người hầu đi hỏi thăm khắp nơi nhưng
không tìm được vị sa môn hay Bà la môn nào đúng như yêu cầu của chủ
nhân. Tuy nhiên, sau đó họ biết được rằng, một đệ tử của Phật Đà là tỳ
kheo ni đang ở trong thị trấn. Người này nhờ vào tài trí thông minh,
nghe rộng, biết nhiều lại rất giỏi hùng biện mà nổi tiếng khắp vùng.
Người đó không ai khác chính là nữ đệ tử nổi tiếng của Phật đà – Khemā.
Sau khi Pasenadi nhận được tin báo đã được quyết định đi gặp Khemā, cung kính hỏi bà về chuyện Như Lai sau khi chết:
- Như Lai sau khi chết có tồn tại không?
- Đức Thế Tôn không nói Như Lai sau khi chết tồn tại.
- Vậy Như Lai sau khi chết không tồn tại hay sao?
- Đức Thế Tôn không nói như vậy.
- Vậy Như Lai sau khi chết vừa tồn tại, vừa không tồn tại hay sao?
- Đức Thế Tôn không nói như vậy.
- Vậy Như Lai sau khi chết đi vừa không tồn tại, vừa không thể không tồn tại hay sao?
- Đức Thế Tôn không nói như vậy.
Nhận thấy quốc vương Pasenadi có vẻ
không thỏa mãn với câu trả lời của mình, bà quyết định lấy một ví dụ để
minh chứng cho những lý lẽ của mình. Bà hỏi quốc vương Pasenadi rằng:
“Liệu quốc vương có thể có được các nhà số học hoặc các nhà thống kế học
giỏi tính toán tới mức có thể tính toán được có bao nhiêu hạt cát dưới
sông Hằng hay không?”. Quốc vương trả lời rằng điều đó là không thể, bởi
lẽ, cát trong sông Hằng là không thể tính toán được, không thể đếm
được.
Bà lại hỏi quốc vương rằng: “Liệu ngài
có biết ai là người tính toán được bao nhiêu nước dưới biển không?”.
Quốc vương lại trả lời rằng, điều đó là không thể, bởi lẽ nước biển sâu
tới mức không thể đo được thì làm sao mà đong đếm được.
Tới lúc này, bà mới điềm tĩnh nói
rằng, Như Lai cũng như vậy. Bất cứ người nào muốn định nghĩa được Phật
đà chỉ có cách là vượt qua ngũ uẩn. Tuy nhiên, những người đã kinh qua,
đã giác ngộ thì không còn câu nệ ở thân phận cá nhân của họ nữa: “Như
Lai không thể dùng sắc, thị, tưởng, hành, thức (ngũ uẩn) mà đo đếm được.
Ngài giống như biển sâu không thể dò được đáy”. Vì thế, không thể nói
tới tồn tại hay không tồn tại của Như Lai sau khi chết. Tất cả những
mệnh đề nói trên không thể định nghĩa được Như Lai, vốn là khái niệm
không thể định nghĩa.
Quốc vương Pasenadi nghe những lời
giải thích của Khemā, cảm thấy rất vui. Sau đó, khi ông gặp đức Phật,
cũng hỏi lại đúng 4 câu hỏi nói trên. Câu trả lời của Đức Phật cũng
giống hệt với câu trả lời của Khemā, thậm chí cách dùng từ, đặt câu cũng
giống y như vậy. Quốc vương Pasenadi nghe xong, cảm thấy rất kinh ngạc.
Lúc này, ông mới cảm thấy khâm phục trí tuệ của Khemā, nữ đệ tử có trí
tuệ số 1 của Đức Phật.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét